regie: Eric Meirhaeghe
auteur: Claire Swyzen
Auteur Claire Swyzen is dramaturge voor De Tijd. Ze schreef ‘Vier zusters’ in 2002. Ze gebruikte hiervoor het fotoboek ‘The Brown Sisters’ van Nicholas Nixon als inspiratiebron. Elk jaar opnieuw fotografeerde hij zijn vrouw en haar drie zussen. De vrouwen staan steeds in dezelfde volgorde. Wanneer je het boek van begin tot einde doorbladert, zie je ze elk jaar ouder worden: soms met schokken, soms nauwelijks merkbaar.
Swyzen hield het echter niet enkel bij het schrijven van wat tekst bij de foto’s. Ze bundelde de getuigenissen van actrices Antje De Boeck, Mieke De Groote, Els Dottermans en Chris Thys en ze verwerkte ze met nog meer getuigenissen tot een tekst voor vier stemmen. Ze creëerde zo vier herkenbare personages met eigen dromen en verlangens, met gevoelens en frustraties, met goede en minder goede kanten. Elk van de vier zusters vertelt haar eigen verhaal, waarin haar zussen en anderen een rol spelen. Vier zussen zijn als het ware uit de foto gestapt en zijn tot leven gekomen.
Deze familiegeschiedenis flitst heen en weer tussen heden en verleden maar laat in de eerste plaats verhalen en anekdotes zien die uit het leven gegrepen lijken, heel gewone verhalen die zodanig gemonteerd zijn dat je nu als kijker het gevoel krijgt dat je terugbladert in het fotoboek.
Het was Swyzen echter niet te doen om een klassieke familiegeschiedenis en haar ontknoping, wel om momentopnames die het leven tonen als een verzameling anekdotes. Ze verkende hierbij nieuwe mogelijkheden voor het gebruik van tekst, ze zocht hiervoor een passende vertelvorm. Hierbij liet ze een veelheid van perspectieven toe: flarden van verhaallijnen die slechts een geheel suggereren, identiteiten die niet samenvallen met rollen, emoties die citaten of slogans blijken. Allemaal zaken die we in de maatschappij ervaren. Bij deze manier van vertellen is een veelheid aan stemmen veel belangrijker dan een hoofdrol waar alles om draait. Hier wordt de toeschouwer de tijd en de mogelijkheid gegund ervaringen met de spelers te beleven en te delen.
De manier waarop dit stuk opgebouwd is, deze ingewikkelde constructie, verplicht de theatermaker steeds opnieuw na te denken over en te zoeken naar de juiste interpretatie en weergave van de tekst.
De repetities zijn/waren een nieuwe, boeiende verkenningstocht met telkens nieuwe inzichten tot gevolg. Inzichten die soms echter bij een volgende repetitie plots niet meer de juiste blijken te zijn en waarbij een hele gedachtegang plots op de helling komt te staan.
Voor de Brielense cast en regisseur was het daardoor een weg met vallen en opstaan, met beginnen en herbeginnen. Maar geen nood, hun inzet kende geen grenzen en hun inventiviteit was groot.
Het zwoegen werd beloond: stukje bij beetje viel alles in de plooi. “Het werd meer en meer ‘ons’ stuk, het werden meer en meer ‘onze’ anekdotes”, aldus de vier zusters. Ze laten die aan jou, toeschouwer, dan ook graag horen en zien. Kies gerust je zitje in de mallemolen van ‘ons’ leven.
met: Roosje Goemaere, Greet, Katrien en Kris Vanderstichele
